Zgodnie z prawem zamówień publicznych zamawiający w celu ustalenia, czy oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, zwraca się do wykonawcy o udzielenie w określonym terminie wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny. Zamawiający, oceniając wyjaśnienia, bierze pod uwagę obiektywne czynniki, w szczególności oszczędność metody wykonania zamówienia, wybrane rozwiązania techniczne, wyjątkowo sprzyjające warunki wykonywania zamówienia dostępne dla wykonawcy, oryginalność projektu wykonawcy oraz wpływ pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów. Zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie złożył wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz z dostarczonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia. Mimo uregulowania sytuacji oferowania przez wykonawców cen rażąco niskich, w ustawie Pzp brakuje jednak definicji tego pojęcia.
Brak ustawowej (legalnej) definicji rażąco niskiej ceny wymaga odniesienia się do bogatego dorobku Krajowej Izby Odwoławczej (KIO) w tym zakresie. Jednym z ostatnich wyroków KIO odnoszącym się do tej materii był wyrok z dnia 27 września 2013 r. (KIO 2181/13), w którym Izba stwierdziła, że - Pojęcie rażąco niskiej ceny nie jest w ustawie Pzp zdefiniowane i stanowi ono pojęcie subiektywne, które każdorazowo należy odnieść do przedmiotu zamówienia oraz sytuacji
rynkowej, którą obrazują ceny innych ofert złożonych w postępowaniu.
W wyroku KIO podkreśla, że ustawa Pzp nie określa również żadnego poziomu, poniżej którego cenę należy potraktować jako rażąco niską. Nie oznacza to jednak, że zamawiający (oraz wykonawcy) nie mają sposobu na ustalenie jaka cena jest w danym postępowaniu rażąco niska - W orzecznictwie przyjmuje się, że punktem odniesienia dla pojęcia rażąco niskiej ceny może być przedmiot zamówienia i jego wartość (m.in. postanowienie SO w Poznaniu z dnia 17 stycznia 2006 r. sygn. akt: II Ca 2194/05) oraz ceny innych ofert złożonych w postępowaniu. Za ofertę z rażąco niską ceną należy uznać ofertę, której cena jest nierealna w relacji do cen rynkowych podobnych zamówień, co oznacza, że odbiega ona od cen przyjętych, wskazując na fakt wykonania zamówienia poniżej kosztów wytworzenia. Jak stwierdził Sąd Okręgowy w Katowicach w wyroku z dnia 30 stycznia 2007 r. sygn. akt XIX Ga 3/07, o cenie rażąco niskiej można mówić wówczas, gdy oczywiste jest, że przy zachowaniu reguł rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę byłoby dla niego nieopłacalne. Rażąco niska cena jest to cena niewiarygodna, oderwana całkowicie od realiów rynkowych. Przykładem może być oferowanie towarów poniżej kosztów zakupu lub wytworzenia albo oferowanie usług za symboliczną kwotę.
Konkludując należy podkreślić, iż każdy przypadek podejrzenia rażąco niskiej ceny w postępowaniu przetargowym należ traktować indywidualnie. KIO słusznie stwierdziła w przywołanym orzeczeniu, że sam fakt, iż cena oferty jest niższa od cen innych ofert złożonych w postępowaniu nie jest wystarczające do uznania podejrzenia rażąco niskiej ceny za uzasadnione. Brak jest ponadto podstawy do nałożenia na zamawiającego obowiązku przeprowadzania procedury wyjaśnień na okoliczność wystąpienia rażąco niskiej ceny w odniesieniu do każdej oferty z najniższą ceną.
Autor:
Witold Jarzyński
Blog Prawa Zamówień Publicznych
